Görevi kötüye kullanma suçu, bir kamu görevlisinin kendisine verilen görevin gereklerine aykırı bir eylemidir. Görevi kötüye kullanma, TCK 257 yönetmeliğinde yer alan bir suç türüdür. Esasen ikincil bir suç türüdür. Diğer bir deyişle, bir memurun görevinin gereklerine aykırı davranışı başka bir suç teşkil ediyorsa, ayrıca görevi kötüye kullanma suçundan ceza uygulanmayacaktır. Yani zimmete para geçirme, gasp, rüşvet vb. suç TCK 257 suçundan önce gelir.
TCK 257. maddeyi okumak istemiyorsanız, aşağıdaki konuyla ilgili ayrıntılı bilgilerimize doğrudan gidebilirsiniz. TCK Madde 257, suçun işlenme biçimine ilişkin üç tipik fiil öngörür. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:
- Çalışan, görev tanımında yer alan görevleri kısmen yerine getirmez, yani pozisyonun gereklerine aykırı davranır (TCK 257/1)
- Çalışan, iş tanımında belirtilen görevleri asla yerine getirmez (TCK 257/2)
- Görev tanımından memurun görevlerini ihmal etmesi ve görevini zamanında tamamlamaması (TCK 257/2)
Bu 3 durum için yasal düzenlemede ayrı ayrı cezalar düzenlenmiştir. Yazımızda görevi kötüye kullanma unsurlarını, cezasını ve hukuki olayla ilgili diğer önemli detayları anlattık. Konu, önemli hakları ve ciddi cezaları kapsadığı için yazımızı sırasıyla okumanızı öneririz.
Görevi Kötüye Kullanma Suçu Cezası
TCK 257/1 maddesinde bulunan emredici gereklere aykırı olarak işlenen görevi kötüye kullanma suçu için hürriyeti bağlayıcı hapis cezası öngörülmüştür. En az 6 ay en fazla 2 yıl hapis cezası var. Para cezasının eş zamanlı olarak uygulanması planlanmamıştır.
TCK 257/2 düzenlemesinde yer alan kamu görevlisinin görevini veya görevini ihmal etmesi halinde hapis cezası da öngörülmekle birlikte birinci fıkraya göre daha hafif bir hapis cezası alır. Bu itibarla TCK 257/2’nin cezası en az 3 ay en çok 1 yıl olmak üzere hapis cezasıdır.
Görevi Kötüye Kullanma Suçunun Unsurları
Görevi kötüye kullanma herkesin yapabileceği bir suç değildir. Belirli bir kurum gerektirir, bu da belirli bir suç olduğu anlamına gelir. Bu bakımdan TCK 257 kapsamında sadece memurlar suç işleyebilir. Bu ceza hükmünün koruduğu hukuki değer, toplumun devletin işleyişine duyduğu güvendir. Bu nedenle toplumu oluşturan tüm insanlar bu suçun mağduru olarak kabul edilmektedir.
Kasten nitelendirilen fiillerin işlenmiş olması suçun işlenmesi için yeterli değildir. Yani TCK 257’ye göre bir memurun cezalandırılabilmesi için belli sonuçlar aranır. Buna göre sonuçlar şöyle;
- Kişilerin mağdur olmasına sebep olma
- Kişilere haksız menfaat sağlama
- Kamunun yani devletin zarar görmesine sebep olma
Bir kamu görevlisinin tipik resmi eylemi bu üç sonuçtan herhangi birine neden olmadıysa, görevi kötüye kullanmaktan yargılanamaz. Bu nedenle, kişilerin taciz edilip edilmediği, toplumun zarar görüp görmediği veya haksız bir menfaat elde edilip edilmediği gibi sorulara her vaka özelinde yanıt aranmaktadır.
Bu suçun manevi unsuru kasıttır. Kanun, bu suçun taksirle işlenebileceğini söylemiyor. Ayrıca TCK 257 kapsamındaki suçun taksir ile işlenebilmesi yaşamın olağan akışı ile de çelişmektedir. Ayrıca failin özel kastının varlığı da aranmaz. Yani failin saikinin bir önemi yoktur. Kişinin kanuni suç tanımında yer alan fiilleri bilerek gerçekleştirmesi, görevi kötüye kullanma suçu için yeterli kabul edilmektedir.
Görevi Kötüye Kullanma Cezası Ertelenir mi?
Şartlı cezalandırma kararı ancak belirli ceza hükümlerine ilişkin olabilir. Sonuç olarak, fail 2 yıla kadar hapis cezasının ertelenmesi kararıyla denetime tabi tutulur. Bu süre içinde kamu görevine atanabilir veya bu süreyi iyi durumda geçirmesi istenebilir.
Bu tamamen hakimin takdirindedir. Ayrıca hakim, sanığın bu süre içinde suç işlemeyeceğinden emin olmalıdır. Bu durumda kişiye tanınan gözetim süresi sonunda “cezanın infaz edildiği” kabul edilir. TCK 257 ile ilgili olarak, yukarıdaki şartların gerçekleşmesi halinde cezanın durdurulması için seçim yapılabilir.
Görevi Kötüye Kullanma Suçunda HAGB
HAGB kurumu ile yukarıda bahsettiğimiz cezanın ertelenmesi kurumu birbirine çok benzer. HAGB kararı ayrıca 2 yıl veya daha az hapis cezasına çarptırılabilir. 5 yıllık bir inceleme süresine tabidir ve bu süre yükümlülükler kapsamında geçtiğinde kişi hiç suç işlememiş gibi muamele görür.
Ancak bu süre içinde kasten suç işlerse, her iki ceza da aynı anda infaz edilir. HAGB kararının verilebilmesi için kişinin bunu kabul etmesi ve hakimin denetim süresinin iyi bir şekilde geçirileceğinden emin olması gerekir. Kötüye kullanım nedeniyle verilen cezanın yukarıdaki şartları taşıması halinde HAGB kararı alınabilir.
görevi kötüye kullanma 2023
Görevi Kötüye Kullanma Hapis Cezası Para Cezasına Çevrilir mi?
Yargılamada verilen hapis cezasının paraya çevrilmesi belirli koşullar altında mümkündür. Görevi kötüye kullanma suçunun taksirle değil kasten işlenebileceğini yukarıda belirtmiştik. Kasten işlenen suçların cezasının para cezasına çevrilmesi için 1 yıl veya daha az hapis cezası verilmesi gerekir. İdari suç için bu şartların sağlanması halinde hapis cezası para cezasına çevrilebilir.
Ayrıca, hapis cezalarının paraya çevrildiği hükümler için yukarıdaki cezanın ertelenmesine veya ertelenmesine ilişkin kolaylıklar işletilemez. Yani kişiye verilen hapis cezası para cezasına çevrilirse bu hükümle ilgili olarak cezanın ertelenmesi veya HAGB’a başvurulması mümkün değildir.
İdari suç nedeniyle verilecek para cezası bu kapsamda ertelenemez ve HAGB kararına konu edilemez. Aslında cezanın ertelenmesi kararı, kişi hakkında verilen cezanın paraya çevrilmesinden daha avantajlıdır.
Görevi Kötüye Kullanmanın Memuriyete Etkisi
Yukarıda da belirtildiği üzere görevi kötüye kullanma suçu kamu görevlileri tarafından işlenebilecek bir suçtur. Dolayısıyla bu suçu işleyen ve hüküm giyen kişinin devlet yönetiminden ihraç edilip edilmeyeceği konusu önem arz etmektedir. Kamu Hizmeti Yasası’nın 48. maddesi, kamu hizmeti için gereklilikleri içerir. Memur olabilmek ya da memur olarak kalmak için:
- Kasten suç işlemekten 1 yıl veya daha fazla hapis cezası almamış olmak,
- Ceza ne olursa olsun; Devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzenin ve işleyişinin ihlali, zimmete para geçirme, zimmete para geçirme, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas ve ihalede sahtecilik, görevi kötüye kullanma suçları, mal aklama veya kaçakçılık gibi suçlardan dolayı ceza almamış olmak gerekir.
Görevi kötüye kullanma, burada listelenen suçlardan biri değildir. 1 yıldan az hapis cezası durumunda ise devlet idaresinin önünde hiçbir engel yoktur. Ancak ceza 1 yıl ve üzeri hapis ise kişi memuriyetten ihraç edilir. Bir yıl hapis cezası para cezasına çevrilirse memuriyete engel bir durum yoktur.
İdari cezanın ertelenmesi ve ertelenen cezanın 1 yıldan az olması durumunda devlet yönetiminin önünde hiçbir engel yoktur. Ancak şartlı hapis cezası 1 yıldan fazla sürerse, bu durumda hizmete engel bir durum vardır, çünkü denetim süresi dolduğunda ceza infaz edilmiş sayılır.
Görevi Kötüye Kullanma Suçunda Zamanaşımı
TCK 257’ye göre, bir kamu görevlisi tarafından görevinin ifası sırasında suç işlenir. Bu nedenle, görevi kötüye kullanmaktan dolayı bir kamu görevlisi hakkında ceza soruşturması başlatmak için “izin prosedürü” kullanılmalıdır. Diğer bir deyişle, söz konusu memurun bağlı olduğu kurumdan yetki almadıkça, söz konusu kişi hakkında cezai soruşturma başlatılamaz.
Ceza yargılamasında bazı suçların soruşturulması ve kovuşturulması mağdurun ihbarına bağlı olmakla birlikte, bazı suçların soruşturma ve kovuşturması mağdur ihbarı yapılmadan da yapılabilmektedir. Buna göre, cezai suçlarla bağlantılı olarak cezai kovuşturmaya başlanması için tebliğden sonra altı aylık bir tebligat süresi bulunmaktadır. Bir suçun mağduru bu süre içinde ceza kovuşturma makamlarına veya Cumhuriyet savcılığına bildirimde bulunmaz ise, aynı suçtan dolayı yeniden ceza davası açılmasını talep edemez.
Tehdit suçu ve cezası hakkında bilgi almak istiyorsanız, hazırlamış olduğumuz içeriği inceleyebilirsiniz.