Güvenlik soruşturması iptali davası olgusu son yıllarda ülkemiz vatandaşları tarafından sıklıkla tartışılan ve araştırılan bir konu haline gelmiştir. Bu bağlamda asayiş soruşturmasından çıkarılma sebepleri nelerdir, menfi güvenlik soruşturması nasıl yapılır ve dilekçe nasıl hazırlanır gibi sorularla bu konuda kısa bir el kitabı olabilecek bir yazı hazırladık. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması konusu, özellikle 15 Temmuz darbe girişiminin ardından mevzuatımızda yapılan değişikliklerle tüm toplum hayatını etkilemiş ve her kademedeki kamu görevlisini ilgilendiren bir konu haline gelmiştir.
Kişilerin özel yaşamının korunması hakkı, kamu hizmetine girme hakkı, kişisel verilerinin güvenliği ve masumiyet karinesi gibi haklarını ihlal eden uygulamalara yol açan güvenlik soruşturmaları ve arşiv araştırmaları, idari yargı sisteminde kişisel başvuruların konusunu oluşturuyor. Hükümetin istikrarlı ilke ve kararlarının yanı sıra, Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) hak ihlallerine ilişkin verdiği önemli kararlar bulunmaktadır. Hür Hukuk ve Danışmanlık, güvenlik soruşturması ve arşiv incelemesi olumsuz olan kişilerin idari yargıda açabilecekleri güvenlik soruşturması iptali davası açmaları konusunda uzman idare hukuku hukuk kadrosu ile hukuki danışmanlık ve avukatlık hizmeti vermektedir.
Güvenlik Soruşturması İptali Davası Nedir?
Güvenlik soruşturması ve arşiv soruşturmasının olumsuz sonuçlanması halinde idari dava açılır. Bu dava idare mahkemesine götürülür. İdare mahkemesi, İdari Yargılama Kanunu çerçevesinde gerekli araştırmayı yaptıktan sonra işlemin hukuka aykırı olup olmadığına karar verir. Olumsuz güvenlik soruşturması nedeniyle idarelerin kamu görevlerine atayamama veya mevcut atama onayını geri çekme gibi rutinleri bulunmaktadır. Bunlara karşı dava açılırken 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü hakkında kanunda belirtilen şekil ve esaslara uyulmalıdır. Aksi halde telafisi mümkün olmayan sonuçlarla karşılaşabilir ve kazanma şansınızın yüksek olduğu bir davayı daha yolun başındaki usul hataları nedeniyle kaybedebilirsiniz.
Pek çok kişi sınavları geçtiği halde güvenlik soruşturmaları ve arşiv araştırmaları nedeniyle memurluğa atanamıyor. Silahlı kuvvetlerde, emniyet ve jandarma teşkilatlarında, cezaevlerinde ve gizli birimlerde çalışan personel de zaman zaman güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması nedeniyle görevden alınır, sözleşmeleri feshedilir veya yenilenmez. Bunun sonucunda da kamu hizmetinden ihraç edilebilir. Bu yazımızda birçok idari davaya konu olan güvenlik soruşturması iptali davası hakkında genel bilgiler vermeye çalışacağız.
Güvenlik soruşturması ve arşiv taramasının olumsuz sonuçlanması nedeniyle açılacak güvenlik soruşturmasının iptali halinde dava açılmadan idareye başvurulması zorunlu değildir. İYÜK m. 11 yaş altı randevu alınmamasına itiraz edilebilse de uygulamada bu yöntemle sonuç alınabileceğini söylemek pek mümkün değildir. Çünkü idareler, büyük ölçüde tesis ettikleri menfi bir işlemi mahkeme kararı olmaksızın geri almıyorlar. Ancak hiçbir dosya yöneticisi güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması gibi bir davanın sorumluluğunu almak istemediği için güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması olumsuz ise zaman kaybetmeden iptal davası açmak doğru olacaktır.
Güvenlik Soruşturması İtiraz
Güvenlik soruşturması iptali, idarenin hukuka uygun hareket etme yükümlülüğünün bir ifadesi olarak, idare mahkemeleri tarafından verilen iptal kararına benzer bir işleve sahiptir. İdare tarafından belirlenen idari işlemin hukuka aykırı olması halinde 60 gün süreyle idareye başvurulabilir ve dava geri alınabilir. İdari tedbirin kaldırılması talebi, güvenlik soruşturması iptali davası ile aynı sonuçları doğurur. Ancak uygulamada yönetimler basitçe işlemi tersine çeviriyor. Bu nedenle sonuç almak çok zordur.
Güvenlik Soruşturması İptali Davasında Yetkili Mahkeme
İdari yargı sisteminde görev ve yetki konusu kamu düzeni ile ilgilidir. Güvenlik soruşturması iptali davasına bakan mahkeme idare mahkemesidir. İdare mahkemeleri dışında bir mahkemede dava açılması halinde görevsizlik kararı verilir. Yetkili idare mahkemesi, işlemi tesis eden kurumun bağlı olduğu yer idare mahkemesidir. Yani bakanlık işlemi yapmışsa Ankara İdare Mahkemesi, valilik, valiliğin bağlı olduğu idare mahkemesini kurmuşsa yetkili olacaktır.
Ancak davanın hangi yerel idare mahkemesinde görülmesi gerektiğine de karar verilmesi gerekmektedir. Çünkü yetkili olmayan bir mahkemede açılan güvenlik soruşturmasının iptali davası görevsizlik nedeniyle yetkili mahkemeye gönderilmekte ve dosyanın yetkili mahkemeye gönderilmesi aşamasında da yargılama süreci uzayabilmektedir. Davayı doğru mahkemede açabilmek ve sürecin daha hızlı ilerleyebilmesi için uzman bir avukattan destek almanız menfaatinize olacaktır.
Güvenlik Soruşturması İptali Davası Açma Süresi
Güvenlik soruşturması ve arşiv incelemesi olumsuz olan kişiler, bu işlemlere karşı kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde yetkili idare mahkemesinde güvenlik soruşturması iptali için dava açmak zorundadır. Bu süre bir diskalifiye süresi olduğu için 60 günden sonra açılan davalar zaman aşımına uğrar. İdari yargıda dava açma süresi kamu düzeni ile ilgili olduğundan, süresinde açılmayan bir davanın fark edilmesi halinde İdari Yargı tarafından reddine karar verilecektir.
Güvenlik Soruşturması İptali Davası Nasıl Açılır?
Güvenlik soruşturması olumsuz ise kurum tarafından tarafınıza bilgi verilecektir veya başvurunuza Cimer üzerinden cevap verilerek tarafınıza bilgi verilecektir. Bildirimde, güvenlik soruşturmasının olumsuz olduğu bildirilir. Güvenlik soruşturmasının olumsuz olmasının nedeni, hiçbir şekilde belirtilmez. Çünkü güvenlik soruşturması gizlilik esasına göre yapılır. İnsanlar içeriği hakkında bilgilendirilmez.
İdari işlem, idarenin üstün yetkisi ve kamu gücü ile yaptığı işlemlerdir. Güvenlik soruşturması tam olarak böyle çalışır. Çünkü burada idarenin kurduğu bir idari prosedür vardır. İdari yargılamanın iptali davaları idare mahkemelerinde açılır. Hukuk mahkemesinde, vergi mahkemesinde veya diğer mahkemelerde dava açılması halinde görevsizlik kararı verilir. Bu da en az 2-3 ay zaman kaybetmenize neden olur. Bu durum mutlaka not edilmelidir.
Güvenlik Soruşturması Mahkeme Süreci
İdare mahkemelerinde yazılı usul kural olarak uygulanır (IYUK md.1/2). İdari inceleme belgeler aracılığıyla gerçekleşir. İlk incelemede davanın gerekli şartları taşıyıp taşımadığına, özellikle İYÜK’ün 3. ve 5. maddelerine uygun olup olmadığına bakılır. 3 ve 5 inci maddelere aykırılık olması halinde, otuz gün içinde 3 üncü ve 5 inci maddelere göre yeniden düzenlenecek dilekçelerin reddine veya eksikliklerinin tamamlanmasına karar verilir.
Dava sonrasında idare mahkemesi ara karar vererek davalı idareden cevap ister. Davalı idareye 30 gün içinde savunmasını yapar (bu süre mahkemece kısaltılabilir). İdare mahkemesi, sanık idarenin savunmasının ardından durdurma kararını görüşülür. Yürütmeyi durdurma kararının ertelenmesi durumunda kişi mesleğine başlar. Ama dava özünde devam ediyor. Yürütmeyi durdurma kararlarına karşı 7 gün içinde Bölge İdare Mahkemesine itiraz edilebilir.
İstinaf ve Temyiz Yolu
İYUK’un 28. maddesinde idare mahkemesi tarafından verilen kararların sonucuna ilişkin düzenleme düzenlenmiştir. Özetle bu yönetmeliğe göre; İdari işlem, yani güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması gibi nedenlerle atanmama işlemlerine ilişkin idare mahkemesinden iptal kararı verilmesi veya atama kararının iptali halinde idare, kişiyi derhal işe başlatmalıdır. Bu süre en fazla 30 gündür. Ayrıca kişinin sadece ataması değil, bu karar sonucunda ödenmeyen maaşları başta olmak üzere tüm mali hakları da ödenmek zorundadır. İdarenin bu mali hakları ödememesi halinde tam dava (tazminat) açılarak bu zararın tazmin edilmesi mümkündür.
Güvenlik soruşturması iptali davası sonucunda davacı hakkında ret kararı verilirse, bu süre içinde (bir ay değil) 30 gün içinde yetkili bölge idare mahkemesine (BİM) itiraz edilmelidir. İtiraz incelemesi sonunda bölge idare mahkemesi ilk derece mahkemesinin kararını kendisi bozarak hükümsüzlük kararı verebilir. Bu durumda idare, kanuni kararını en geç 30 gün içinde uygulamak zorundadır.
Uyuşturucu madde ticareti ve suçu hakkında bilgi almak için konumuzu ziyaret edebilirsiniz.