Kamulaştırma kararı verilen taşınmaz için idare, öncelikle taşınmaz sahibi ile ihale usulüne göre görüşür. İdare ile taşınmaz maliki arasında ihale usulünde anlaşma sağlanamazsa, idare 2942 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi uyarınca taşınmaz malikinin hukuk mahkemesinde değer takdiri ve tescili için dava açar.
2942 Sayılı Kanunun Kamulaştırma bedelinin mahkemece tespiti ve taşınmazın idare adına tescili başlıklı 10 uncu maddesi – (Değişik: 2001-04-24-4650/5 md.) taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitinde 3 üncü maddeye göre yapmış olduğu fiyat tespitini ve bu husustaki diğer bilgi ve belgeleri bir dilekçeye ekleyerek taşınmazın bulunduğu yer asliye hukuk mahkemesine başvurur. Bu bedelin nakden veya taksitle ödenmesi halinde kamulaştırmanın 3 üncü maddenin ikinci fıkrasına göre gerçekleşmesi halinde idare adına kararların tescil edilmesini ister.
Mahkeme, başvuru tarihinden itibaren en geç otuz gün içinde idarece belirlenecek duruşma gününe kadar, idare tarafından ibraz edilen belgelerin ve celpnamenin bir suretini de ekleyerek taşınmaz malikinin kanuni daveti üzerine veya idarece yapılan incelemeler sonucunda adresi bulunamayanlara, 11.2.1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu. 28 inci maddesi gereğince ilan ve tebligat ile ilan edilerek duruşmaya katılmaya davet edilir. Duruşma günü idareye tebligat yapılır.
Kamu Yararı Verecek Merciiler Kimlerdir?
Kamu yararı kararının hangi makamlar tarafından verileceği Kamulaştırma Kanunu’nun 5. maddesinde özel olarak belirlenmiştir. Hüküme göre, kamu yararına karar vermesi gereken kamu tüzel kişileri şunlardır:
- Kamulaştırmanın amacına göre ilgili bakanlık veya bakanlar kurulu
- Köy meclisi,
- Belediye Meclisi
- İl Daimi Konseyi
- İlçe kurulu
- YÖK
- Üniversite, TRT, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu yönetim kurulları
- İl ve İlçe Kurulu
Kamu Yararı Kararını Onaylayacak Merciiler
Kamulaştırma Kanunu’nun 6. maddesi, kamu yararı için hangi makamların kararı onaylaması gerektiğini belirtmektedir. Kamu yararı kararının onaylanması ile birlikte hukuki süreç başlamış sayılır.
Kamu yararı kararını onaylayacak makamlar:
- Köy Yaşlılar Meclisi ve Belediye heyetlerinin kararları, Kaymakamlar ve İl Valileri tarafından onaylanır.
- İlçe kurulları, il encümenleri ve il kurullarının kararları valiler tarafından onaylanır.
- Üniversite yönetim kurulu kararı rektör yardımcısı tarafından onaylanır.
- YÖK’ün kararı yönetim kurulu başkanı tarafından onaylanır.
- Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Kurul Kararı, Yüksek Kurum Başkanı,
- Kamu kurumlarının yönetim kurulları veya yönetim kurulları veya yetkili idare organlarının kararları, denetimine tabi oldukları bakan tarafından verilir.
- Özel hukuk alanında gerçek veya tüzel kişiler yararına; Köy, belediye veya özel idare tarafından verilen kararlar valinin onayından sonra kanuni kesinlik kazanır.
İlgili daire veya Bakanlar Kurulu tarafından verilen kamu yararına yönelik kararlar onaya tabi değildir. Ayrıca bölüm tarafından onaylanan projeler için imar planına veya onayına gerek yoktur.
Kamulaştırma İptal Davası Açma Süresi
2942 sayılı Kanunun Dava Hakkı başlıklı 14. maddesi – (Değişik: 2001-04-24 – 4650/7 md.) İlan tarihinden itibaren otuz gün içinde kamulaştırma işlemlerine karşı idari yargıda iptal davası ve maddi hatalara karşı adli yargıda düzeltici dava açılabilir. İlk aşamada, idare mahkemesine taşınan davalara bakılır.
Bağlı ortaklıklarda veya ortak mülkiyette, menfaat sahipleri tek anlaşmazlık hakkına sahiptir. Açılan davaların sonuçları dava açmayanları etkilemez.
Hukuki metinlerden de açıkça anlaşılacağı üzere, idarenin fiyatı belirleyebilmesi ve tescil davası açabilmesi için öncelikle 5.6.7. Maddeler ve 8’deki koşulların sağlanması zorunludur. Bu işlemlerin yapılmaması veya eksik yapılması halinde önkoşul bulunmadığından dava reddedilecektir.
– Kamu yararı kararları,
– Kamu yararını ilgilendiren kararın onaya tabi olması halinde, yetkili makamın onayına,
– Gayrimenkulün tapu kaydı,
– Kamulaştırılacak taşınmaz üzerinde, üzerinde kamulaştırılan alanın işaretlendiği arsa.
İptal Davasında Yetkili Mahkeme
Kamulaştırma kararı işlemine karşı açılan iptal davasında yetkili mahkeme Bakanlar Kurulunca kamulaştırma kararı vermiş ise iptal davası Danıştay’a açılır (DK, m.24/l-a). . Diğer idarelerce verilen kamulaştırma kararlarına karşı taşınmazın bulunduğu yer idare mahkemesi yetkilidir (İYÜK md.34/1).
Taşınmaz mal sahibi, kamulaştırma işlemine karşı idare mahkemesinde dava açmalı ve durdurma kararını 30 gün içinde asliye hukuk mahkemesine sunmalıdır. İdare mahkemesinde açılan iptal davası sonucunda kamulaştırma işlemi kesintiye uğrarsa, asliye hukuk mahkemesi idarenin bedel tespiti ve taşınmazın idare adına tescil talebini reddeder.
Kamulaştırma Kararı İptali Davası Nasıl Açılır?
Özel mülk sahipleri, arazileri veya konutları hakkında kamulaştırma kararının verilmesinden ve Hukuk Mahkemesince belirlenen kamulaştırma bedelinin tespitinden itibaren 30 gün içinde kamulaştırma kararının iptali için idare mahkemesinde dava açmakla yükümlüdürler. Bu dava iki şekilde açılabilir:
- Kamulaştırmada kamu yararı yoktur,
- Kamulaştırma işlemini yürüten belediye, köy tüzel kişiliği gibi yetkisiz idari kurum
nedenlerle açılabilir. Yukarıdaki gerekçeler mahkemeye dilekçe ile sunulmalı ve kamulaştırmanın iptali talep edilmelidir.
İptal davası ile birlikte kamulaştırmanın icrasının durdurulması talep edilirse, yürütmenin durdurulması kararı kamulaştırma bedelinin tespitini ve asliye hukuk mahkemesine sunulan tescil davasını durdurur. Mahkeme, iptal davasında bir karar verilmeden kamulaştırma davasına bakamaz.
Kamulaştırma kararı iptali dilekçesinde gerekçesiz gerekçelerin varlığının iptali davacıya sunulur. Bu nedenle davadan istenilen sonucun alınabilmesi için idare hukuku alanında deneyimli hukuk bürolarından görüş oluşturma ve danışmanlık desteği alınması faydalı olacaktır.
Kamulaştırma Süreci Nasıl İşler?
Kamu yararına olacağı durumlarda söz konusu taşınmazın (üzerindeki arazi, tarla ve yapılar dahil) kamulaştırma kararı yetkili kamu kurumu tarafından alınır.
Kamulaştırma kararı yetkili makam tarafından onaylandıktan sonra sorumlu takdir komisyonu tarafından taşınmaz için bir fiyat belirlenir. Uzlaşma komisyonu ile mülk sahibi arasında belirlenen fiyat üzerinden uzlaşma süreci başlar ve mal sahibi ikna olur.
İkna sürecinde komisyon tarafından belirlenen ilk fiyattan daha yüksek bir fiyat oluşturulması mümkün değildir. Uzlaştırma komisyonu ile mal sahibi arasında anlaşma sağlanamazsa, kamulaştırma talebinde bulunan kurum tarafından kamulaştırma davası açılır.
Davada çeşitli işlemlerden sonra bilirkişi tarafından bir fiyat belirlenir ve bu fiyatın üzerinde devir işlemi tamamlanır.
Kamulaştırma Kararının İptali Davasında Avukat Tutmak Zorunlu mu?
Kamulaştırma davalarında avukatlar, idarenin kamulaştırma kararının iptali gibi gerekçesiz gerekçelerle veya izinsiz aldığı tedbirlere yanıt veriyor.
Kamulaştırma kararı iptali davası avukata vekâlet verilmeden de takip edilebilse de, davalı idare olduğu ve idare mahkemelerde çok sayıda avukat tarafından temsil edildiği için hukuki bilgi yetersiz ise taşınmaz mal sahibi haklarını yeterince savunamayacaktır.
Bu nedenle idare hukuku alanında profesyonel hizmet veren hukuk büroları ile çalışmakta fayda vardır. Bu konuda Hür Hukuk olarak sizlere yardımcı olmaktayız.
Kamulaştırma İşlemi Öncesi Yapılacak Olan İşlemler
Kamu yararı kararı alındıktan sonra kamulaştırmayı yapacak idare, kamulaştırılacak taşınmazı belirleyecektir. İdare, kamulaştırılacak veya kamulaştırma yoluyla irtifak hakkı tesis edilecek taşınmaz veya varlığın sınırını, alanını ve türünü gösteren ölçekli bir plan düzenler. Bu, kamulaştırılacak somut nesneyi belirler. Kamulaştırılacak taşınmaz mal belirlendikten sonra sıra bu taşınmazın zilyetliği değilse sahiplerinin belirlenmesine gelir.
Kamulaştırmayı yapacak idare, taşınmazın gerçek sahibini veya zilyetliğini doğru tespit etmekle yükümlüdür. Malikin tespiti yapıldıktan sonra bu malik veya maliklerin kimliklerinin nüfus kütüğünden tespit edilmesi gerekir. Tapuda malik olarak görünen kişinin hayatta olmaması gerekir. Bu durumda mirasçıların tespit edilmesi gerekir. Tapu sicilinin eksik olduğu durumlarda vergi siciline bakılacaktır. Ayrıca dışarıdan araştırma yapılabilir. Vergi kayıtları mülkün kime ait olduğunu göstermez. Ancak, vergi levhası ve malikin aynı kişi olması, mülkiyet karinesi oluşturur.
İnşaat yıkım kararına itiraz nasıl yapılır sorusunun cevabını arıyorsanız, hazırlamış olduğumuz içeriği ziyaret edebilirsiniz.