Maaş haczi, alacaklının alacağının tahsili için yasal yollara başvurmasının sonucudur. Borçlunun işyerinden aldığı maaşın bir kısmına haciz yoluyla el konulur ve borç tahsil edilir. Borçlunun kamuda veya özel sektörde çalışıyor olması fark etmez. Alacaklının icra takibi başvurusu üzerine, takibin sona ermesi ile borçlunun maaş, ikramiye, prim gibi hakların ve alacaklıların haciz suretiyle icra dairesine ödenmesidir. Maaş depozitosunun en fazla ¼’ü tahsil edilebilir. İşverenin işçiye her ay ödemekle yükümlü olduğu maaş dışında verdiği ek maaştan kaynaklanabilir. Bunlar primler, ikramiyeler, kar paylaşım ücretleri ve tatiller gibi ekstra ücretlerdir. Bunlar ayrıca ¼ vergi oranında kaybedilebilir.
İşveren tarafından işçiye ödenen ihbar tazminatı, kıdem tazminatı ve yıllık izin gibi tüm ödemelere haciz konulabilir. Çünkü bunlar işçinin gerçek ücretleri değil. Meslek hastalığı veya iş kazası nedeniyle işçinin kendisine veya ailesine ödenen veya ödenecek tazminatlara haciz konulamaz. Geçici iş göremezlik veya kısa çalışma tazminatı olarak yapılan ücretlere haciz konulamaz.
Nafaka Maaş Haczine Konu Olur mu?
Nafaka alacaklarına maaş haczi konulabilir. Aslında, nafaka talepleri diğer taleplere göre daha ayrıcalıklıdır. Borçlunun maaşına haciz konulsa dahi öncelikle nafaka tedbiri alınır.
Nafaka her ay düzenli olarak ödenmesi gereken bir borç türüdür. Nafaka alacaklarının tahsili için icra takibine başvururken, borçlunun her ay alacağı nafaka tutarına tekabül eden mal varlığına el konulur.
Ancak birikmiş nafaka alacaklarında durum farklıdır. Birikmiş nafaka alacağı varsa 1 aylık nafaka alacağının tamamı önce borçlunun maaşından tahsil edilir. Ardından her ay maaşın ¼’ü kesilerek birikmiş nafaka alacaklarının tahsilatı tamamlanır.
Birden Fazla Maaş Haczi Olur mu?
Borçlu birden fazla alacaklıya borçlu olabilir. Bu nedenle hakkında açılan birden fazla icra dosyası olacaktır. Bu durumda borçlu aleyhine icra takibi başlatan alacaklılar sırayla alacaklarını tahsil edeceklerdir. Bu, borcun niteliğine ve zamanlamasına göre değişir. Yani hangi alacaklının haczi işverene önce tebliğ edilmişse, o alacaklının borcuna ilişkin ücret haczi de önce gelir. Yani burada önemli olan hangi alacaklının alacağının muaccel olduğu veya ilk tahsilat sürecini kimin başlattığı değildir. Önemli olan hangi alacaklının haczinin işverene önce bildirildiğidir.
Nafaka ödeneği için bir istisna vardır. Nafaka talepleri, işverene bildirim tarihine bakılmaksızın ilk etapta kaydedilir. Ancak, bu istisna tahakkuk etmiş nafaka talepleri için geçerli değildir.
İşveren Maaş Haczini Uygulamazsa Ne Olur?
İşçinin haciz emrini alan işveren, işçinin ücret tutarını icra dairesine bildirmek zorundadır. Artık işveren işçinin maaşının ¼’ünü kesip parayı icra dosyasına ödemek mecburiyetindedir. Aksi halde borçlunun maaşından kesilmeyen tutardan işveren sorumludur. Bu durumda işverene dava açılmasına gerek yoktur. Aynı zamanda bu durumda işverenin işçiye karşı sorumluluğu bulunmaktadır.
Çünkü işveren işçinin maaşından kesiyor ama icra dairesine ödemiyor. Dolayısıyla işçi artık bu bedelin işveren tarafından icra kanununa ödenmesini talep edebilir. Aynı zamanda işçi için haklı bir fesih sebebidir. Ancak işçi, sözleşme feshedilmeden önce gerekli kesintiyi icra dairesine öderse, işçinin işine haklı nedenle son verilmeyecektir.
Çalışan işten ayrılırsa, işveren bunu derhal icra dairesine bildirmek mecburiyetindedir. Aksi takdirde hakkında soruşturma başlatılacaktır.
Maaş Haczi Kesintisi Nasıl Yapılır?
İlk olarak, alacaklı borçluya karşı tahsilat işlemlerini başlatır. İcra belgesi kesinleşirse borçlunun çalışıp çalışmadığına karar verilir. Dosyanın borç miktarı ne olursa olsun, kamuda veya özel sektörde çalışmasına bakılmaksızın, icra dosyasına personelin yazılı muvafakati olmadıkça maaş haczi net maaşın ¼ (çeyrek)’ini geçemez. Aynı zamanda haciz, borç kapatılıncaya kadar devam eder. Yani çalışan borçlunun net maaşının ancak ¼ (çeyrek)’ine haciz konulabilir.
Birden fazla alacaklının bulunması ve maaş haczi için birden fazla dosyadan talepte bulunulması halinde, ilk talep eden borçludan başlayarak maaş haczi kesilir. Diğer alacaklılar sıraya dizilir ve maaş haczinden kesinti yapılır.
Borçlunun iş sözleşmesinin feshedilmesi üzerine işveren, kesinti yapmak ve icra kanunu uyarınca fesih ve kıdem tazminatının tamamını veya emekli olması halinde emeklilik ikramiyesinin tamamını ödemekle yükümlüdür. İşverenin yasal yükümlülüklere aykırı hareket etmesi halinde İcra ve İflas Kanunu’nun 355, 356 ve 357. maddeleri uygulanır. İşveren tarafından çekilmeyen veya ilk yollarla gönderilmeyen paralar da mahkeme kararına gerek kalmaksızın icra dairesi tarafından ücretlerinden veya diğer mallarından alınır.
Emekliye Maaş Haczi Uygulanır mı?
İstisnai bir durum olmadıkça aylığa haciz konulamaz. SGK alacakları ve nafaka borçları dışında emekli borçluya gelir, aylık ve katkı payları haczedilemez. Emekli borçlunun SGK’ya olan borçlarından dolayı maaşına ¼ (çeyrek) haciz konulabilir. Nafaka özel olduğu için aylık nafaka miktarı üzerinden kesinti yapılır. Yani nafaka tutarı maaşın ¼’ünü (çeyrek) geçse dahi nafakanın tamamı için kesinti yapılır.
Ayrıca emekli olan borçlu kendi isteğiyle muvafakat verirse maaşlarına haciz konulabilir. Bunlara ek olarak emekli tapu borçlusunun maaşından herhangi bir kesinti yapılamaz. Maaş haczi ve icra süreci ile ilgili sorunlarınızda hak kaybı yaşamamak için bir icra vekili ile görüşmenizi tavsiye ederiz. Bu konuda Hür Hukuk olarak sizlere yardımcı olmaktayız.
Maaş Haczi Olan İşçinin İş Sözleşmesi Feshedilir mi?
Bu kapsamda işverene gönderilen birden fazla borç ve birden fazla maaş haczinin bulunması halinde, iş sözleşmesinin işveren tarafından feshedilip edilmeyeceği Yargıtay kararlarının konusu olmuştur.
Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre, işverenin haklı nedenle derhal fesih hakkı İş Kanunu’nun 25. maddesinde düzenlenmiş olup, işçinin kusuru ve işverene bir veya birden fazla ücrete haciz kararı gönderilmesi işverene ait değildir. Bu nedenle işçinin iş sözleşmesi makul sebeplerle feshedilemez.
Ancak geçerli fesih sebepleri somut olaya göre değerlendirildiğinde, iş sözleşmesinin geçerli nedenle feshedilebileceğine dair temyiz mahkemesi kararları da bulunmaktadır. Bu konuda iş hukuku avukatlarımızdan destek alabilirsiniz.
Maaş Haczi Nasıl Kaldırılır?
Bunun için iki farklı yol vardır.
Bunlardan ilki hukuka aykırı bir işlem varsa o işlemin iptal edilmesini sağlamaktır. Örneğin icra dosyasında usulsüz bir işlem yapılmışsa, tebligatlar usulüne uygun değilse, eski dosya süreçten çıkarılmış ve hukuka aykırı ücret ödenmeden yenilenmişse dava açılabilir. Bu durumda icra mahkemesi maaş haczini kaldırır. Diğer bir örnek ise borçlunun maaşından iki kesinti yapılırsa asgari geçimi sağlamak için kesinti yapmak yerine haciz kuyruğuna girilmesidir.
Yargıtay, borçlunun maaşından aynı anda iki kesinti yapılması halinde, borçlunun kendisinin ve ailesinin nafakası için gerekli olan miktar düşüldükten sonra ve birden fazla haciz varsa, kalan miktara haciz konulabileceğini kabul etmektedir. Maaş miktarı, borçlunun ve ailesinin geçimine yetmiyorsa, aynı anda iki ayrı icra dosyası için kesinti yapılamaz. İcra hukukunda bazı işlemler ancak icra dairesine başvuru yapıldığında incelenmektedir. Bu nedenle vermiş olduğumuz iki örnekte de bir usulsüzlük durumu tespit edilir veya keşfedilirse gerekli itirazlar yapılmalıdır.
Maaş haczinin nasıl kaldırılacağı sorusunun bir diğer cevabı da borcun ödenmesidir. Burada belirtmemiz gereken en önemli nokta borcun tamamının ödenmesidir. Avukatlık ücreti, arama belgeleri, harç ve masraflar gibi borç kalemleri bazen borçluya verilen ödeme emrinde yer almadığından borcunu ödemek isteyen borçlu karşı tarafın avukatıyla görüşerek borcunu ödemek istediğini belirtmelidir.
Yasa dışı kürtaj suçu hakkında bilgi almak için hazırladığımız içeriği inceleyebilirsiniz.