Genel

Resmi Belgede Sahtecilik Suçu

resmi belgede sahtecilik

Resmi belgede sahtecilik suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 204. Maddesinde yer alan Kamu Güvenliğine Karşı Suçlar kısmında bulunuyor. Resmi belgede sahtecilik suçu yalnızca bir yetkili memur tarafından oluşturulan belgeler ile yapılabilir. Bir belgeyi gerçekmiş gibi sunmakla, o belgeyi dolandırma amacıyla sunan kişi sahtecilik suçu işlemiş olur. Resmi belgede sahtecilik yapmanın cezası da ağırdır ve bu suça karşı verilen ceza ile toplumun güvenini korumayı amaçlar. Bu belgeler, devlet ve toplum arasındaki yasal ilişkilerle ilgilidir. Bu nedenle resmi belgede sahtecilik adı altında belgenin gerçekliğine şüphe olmaması sağlanır.

Resmi belgede sahtecilik suçunun var olabilmesi için Türk Ceza Kanunu’nda üç madde yer almaktadır:

  • Sahte resmi belge ortaya çıkarılması ya da mevcut resmi belgenin gerçeğe aykırı olarak işlenmesi,
  • Gerçek resmi belgeyi başkalarını aldatmak için değiştirmek,
  • Sahte resmi belgeyi düzenleyen ve yararlanan kişi, resmi belgede sahtecilik suçunu işlemiş olur.

Resmi Belgede Sahtecilik Suçu Özellikleri

Resmi belgenin sahtecilik suçunun işlenebilmesi için belge olması gerekir, ancak belgenin resmi görevli tarafından düzenlenebilecek bir belge olması gerekir. Çek, senet, vekâletname, ruhsat, pasaport gibi resmi belgeler üzerinden resmi evrakta sahtecilik yapılabilir.

Suçun faili herkes olabilir. Ancak suçun bir kamu görevlisi tarafından işlenmesi halinde suçun nitelikli hali (ağırlaştırılmış hal) uygulanır ve daha ağır cezalar verilir. Suçun mağduru toplumdur ve haksızlığa uğrayanların davaya katılma hakkı vardır.

Resmi belgede sahtecilik yeteneğinin bulunması önemli bir noktadır. Belge yanıltıcı değilse suç sayılmaz. Resmi belge üzerinde yapılan işlemlerde ihmal veya dikkatsizlikten kaynaklanan hatalardan dolayı dolandırıcılık meydana gelmez.

Soruşturma ve Kovuşturma

Resmi belgede sahtecilik suçunun soruşturulması ve kovuşturulması mağdurun bildirimine tabi değildir. Asliye ceza mahkemeleri, suçun temel şekli olan 1. fıkra kapsamında getirilen ceza davalarında görevli mahkemelerdir. Söz konusu belge, kamu görevlisinin görevi gereği düzenlemeye yetkili olduğu resmi bir belge ise, yapılacak şikâyetlere 2. fıkra uyarınca ağır ceza mahkemeleri yetkilidir. Suçun, ihbarla ilgisi olmadığı için Cumhuriyet savcılığına bildirilmemesi halinde, soruşturma ve ceza kovuşturması yetkili makamlarca re’sen yürütülür. Bu suçun ihbar süresi 8 yıldır.

Gözaltı Hükümleri

Bu suçu işlediğinden veya iştirak ettiğinden şüphelenilen kişiler, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu 91’den sonra tutuklanabilir. Bu maddenin 2. paragrafı uyarınca, tutuklama, soruşturma ve kişinin suç işlediğine işaret edebilecek emarelerin mevcudiyeti bakımından böyle bir tedbirin gerekliliği şartına bağlıdır.

Uzlaşma Kurumu

5271 sayılı CMK’nın 253. maddesine göre “resmi belgede sahtecilik suçu” uzlaşma kapsamına girmez, uzlaşma hükümleri uygulanmaz.

Tutuklama Tedbiri

Tutuklama hükümlerinin uygulanabilmesi için resmi belgede sahtecilik suçunun işlendiğine dair kuvvetli şüphenin bulunması veya 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 100/2 maddesinde belirtilen şartların sağlanması gerekir. Aynı maddenin 1. fıkrasının 2. cümlesine göre, işin önemi beklenen ceza veya güvenlik tedbiriyle orantısız ise tutuklama kararı verilemez.

Resmi Belgede Sahtecilik Suçu Cezası 2023

5237 sayılı TCK’nın 204. maddesinin birinci fıkrasına göre, herhangi biri tarafından işlenen temel suç şeklinin cezası iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasıdır.

5237 sayılı TCK’nın 204(2) maddesine göre kamu görevlisi tarafından işlenen suçun nitelikli halinin cezası üç yıldan sekiz yıla kadar hapistir.

5237 sayılı TCK’nın 102’nci maddesinin 3’üncü fıkrasına göre, geçerli belgelerin ilk iki fıkrasına göre belirlenecek cezanın, resmi belgede sahteciliğe konu olana kadar yarı oranında artırılacağı hükme bağlanmıştır. Öte yandan, hukuki ilişkiden doğan alacağı ispatlayan belgenin sahte olması halinde verilecek cezanın yarıya indiği kabul edildi.

Resmi Belgeyi Başkalarını Aldatacak Şekilde Değiştirmek

Bu eylem için resmi bir belge mevcuttur ve bu resmi belge başkalarını aldatmak için değiştirilmiştir. Resmi belge üzerinde silme, ekleme, değiştirme gibi işlemlerle yapılabilmektedir.

Yapılan herhangi bir değişiklik doğası gereği yanıltıcı olmalıdır. Aldatmanın bulunması halinde resmi belgede yolsuzluk suçu işlenmiş olur. Sahteciliğin ilk bakışta ve herkes tarafından anlaşılmasının kolay olduğu durumlarda cezai bir suç yoktur. Aldatma yeteneği objektif kriterler kullanılarak değerlendirilmelidir. Örneğin, sahte belgeyi belirli bir kişiyi aldatmak için değil, sıradan bir kişiyi aldatmak için tasarlanmasına dikkat edilmelidir.

Bu işlemle yani belge değişikliği ile suç sona erer. Değiştirilen belgenin kullanılması, söz konusu belgeden yararlanılması suçun seyri ile mühim değildir. Resmi belgede sahtecilik suçunun en önemli şartlarından biri belgenin “aldatma” niteliği taşımasıdır. Zararın oluşabilmesi için belgede sahtecilik yapılmasının çok sayıda insanı yanıltmaya elverişli olması gerekir. Belgedeki aldatıcı özellik objektif olarak mevcut olmalıdır. Zarar görme ihtimali, belgenin nesnel özelliklerinden değil, belgenin muhatabının kişisel hatası, ihmali veya dikkatsizliğinden kaynaklanıyorsa, sahtekarlıktan söz edilemez. Mağdurun veya suç teşkil eden suçtan zarar gören kişinin kişisel hataları baştan çıkarmaya yol açmışsa, resmi belgede sahtecilik suçu görülmez.

Sahtecilik belgeden açıkça belli oluyorsa, bu belge aldatma niteliği taşımadığından suçun unsuru olan “aldatma” özelliğinin gerçekleştiği söylenemez.

Belgenin aldatma özelliği bulunmamakla birlikte, belgenin düzenlendiği devlet kurumu yetkilisinin ihmali nedeniyle işlem yapılsa dahi resmi belgede sahtecilik suçu oluşmaz.

Ayrıca özel bir kanunla devlet kurumlarına sunulan belgenin sahte olup olmadığının soruşturulmasını zorunlu kılıyorsa, belge araştırılmadan kabul edilirse resmi belgede sahtecilik suçu görülmez. Böylece Yargıtay, gerçeğe uygun olmayan bir diploma ile başvuran kişinin yabancı diploma denkliği olmadığı halde resmi belgede sahtecilik suçunu işlemediğine hükmetti. Çünkü bu konudaki yönetmelik, idari organı belgenin sahte olup olmadığını kontrol etmeye açıkça zorunlu tutmaktadır. Kurum diplomayı araştırmadan kabul etse bile resmi belgede sahtecilik suçu görülmez.

Resmi Belgeyi Sahte Olarak “Düzenleme” Suçu

TCK md. 204/1, resmi belgelerde sahtecilik suçu için isteğe bağlı bazı tedbirler sağlar. Söz konusu eylemlerden biri de “resmi belgede sahtecilik”tir. Resmi belgede sahtecilik, belgenin resmi belge gibi gerçekmiş gibi üretilmesi ile işlenir. Belge kısmen veya tamamen gerçeğe aykırı olarak hazırlanmışsa suçtur. Belgenin, şekil, amblem, unvan, başlık ve diğer yazılı özellikler bakımından taklit edilmesi dahi “sahtecilik” suçu için yeterlidir. Örneğin, nüfus dairesi tarafından verilen kimlik kartının taklidi, resmi belgede sahtecilik suçu teşkil eder.

TCK 204/1 maddesindeki düzenleyici işlemin asıl resmi belgeyi düzenleyen kişi dışında başkası tarafından işlenmiş olması gerekir. Resmi belgede sahtecilik suçunun işlenebilmesi için, memurun gerçek bir resmi belge düzenlemesi ve bir başkasının da bu gerçek belgede sahtecilik yapmış olması gerekir. Görevi gereği düzenlenmesi gereken resmi belgede sahtecilik yapan kişinin, yani gerçek ve sahte resmi belgeyi düzenleyen kişi aynı kişi ise, TCK 204/2 maddesi hükümleri uygulanır. Bir kamu görevlisinin görevine uygun olmayan bir resmi belge düzenlemesi halinde TCK 204/1 maddesi hükümleri uygulanır.

Resmi Evrakta Sahtecilik ve Nitelikli Dolandırıcılık Suçu

Dolandırıcılık suçu, failin hileli davranışlarla birini aldatması ve mağdurun veya bir başkasının zararına kendisine veya başkasına menfaat sağlaması halinde ortaya çıkar. Nitelikli dolandırıcılık suçu, suçun belirli dini, sosyal, mesleki, teknolojik araçlar veya kamu kurumları araç olarak kullanılarak işlenmesidir.

Uygulamada çoğu kez fail resmi belgelerde sahtecilik yapma ve bu suçla bağlantılı olarak kişilerden yararlanma suçunu işlemektedir. Bu durumda tek bir fiil dahi olsa failin hem resmi belgede sahtecilik suçundan hem de nitelikli dolandırıcılık suçundan cezalandırılması gerekir.

Kat irtifakı nedir sorusunun yanıtını arıyorsanız, hazırlamış olduğumuz içeriği ziyaret edebilirsiniz.