Şantaj suçu tehdit suçunun özel bir boyutunu oluşturmakla birlikte 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 107. maddesinde Hürriyete Karşı Suçlar bölümünde düzenlenmiştir.
“(1) Bir kimseyi, hakkı veya yapmakla yükümlü olduğu bir şeyi yapacağı veya yapmayacağı için kanuna aykırı veya suçsuz bir şeyi yapmaya veya yapmamaya ya da haksız bir menfaat elde etmeye zorlayan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Aynı zamanda kişi beş bin güne kadar para cezasıyla da cezalandırılır.
Bir kimse, kendisine veya bir başkasına menfaat sağlamak amacıyla, bir kimsenin şeref ve haysiyetini zedeleyici şeyleri ifşa etmek veya isnat etmekle tehdit ederse, birinci fıkraya göre cezaya hükmolunur.
Şantaj Suçunun Unsurları Nelerdir?
Şantaj, seçici eylemlerle işlenebilen bir suçtur. TCK’nın 107. maddesinin birinci ve ikinci fıkraları şantaj suçlarını birbirinden ayrı düzenler. Şantaj suçunun maddi unsurları şunlardır:
- TCK’nın 107/1. Maddede düzenlenen şantaj suçunun maddi unsuru, mağduru kanuna aykırı veya masum olan bir şeyi yapmaya veya yapmamaya zorlamak veya sanığın kendisinin yapmakta olduğu bir şeyi yapıp yapmayacağını belirtmek suretiyle haksız menfaat elde etmektir. Bu durumları mağdur üzerinde bir baskı aracı olarak kullanarak yapmaya zorlamaktır. (Y4CD- K.2022/20039).
- TCK’nın 107/2. Maddede, kendisine veya bir başkasına yarar sağlamak amacıyla kişinin şeref veya haysiyetini zedeleme tehdidi veya ifşa edilmesi halinde failin şantaj suçundan cezalandırılacağı belirtilmektedir (Y4CD-K.2020/4841).
Şantaj Suçunun Cezası
Şantaj suçunun cezası her türlü suç için aynıdır. Şantaj suçu cezası 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve 5000 güne kadar para cezası olarak düzenlenmiştir.
5237 sayılı TCK’nın 107. maddesine göre şantajın cezası şu şekilde düzenlenmiştir:
Kanuna aykırı veya yükümlü olmayan bir şeyi yapmaya veya yapmamaya veya yapmaya hakkı veya yükümlülüğü olan bir şeyi yapmaya veya yapmamaya ya da haksız bir menfaat elde etmeye zorlayan kişi, bir yıldan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Aynı zamanda beş bin güne kadar para cezası da alır. (TCK m 107/1).
Kendisine veya bir başkasına yarar sağlamak amacıyla kişinin şeref ve haysiyetini zedeleyici şeyleri ifşa etmek veya isnat etmekle tehdit etmesi hâlinde, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. (TCK md. 107/2) .
Hemen belirtmek gerekir ki, madde düzenlemesine göre mahkeme sadece hapis veya para cezasına karar veremeyeceği gibi, hem hapis hem de para cezasının ayrı ayrı verilmesi gerektiğine de karar verebilir.
Şantaj ile Tehdit Suçu Arasındaki Farklar
Tehdit suçu, haksız bir zararın meydana geleceğini bir kişiye bildirmek suretiyle genel kastla işlenebilen bir suçtur. TCK 107/1’deki şantaj suçunun şekli genel kastla, TCK 107/2’deki şekli ise özel kastla işlenebilir.
Uygulamada (TCK m. 106’daki tehdit suçu) ile (TCK m. 107/2’deki şantaj suçu) arasında hangisinin uygulanması gerektiği konusunda tereddüt olduğu görülmektedir. Olayın niteliğine göre, mağdurun onur ve haysiyetini zedeleyecek bir hususu açıklamak veya isnat etmekle tehdit ederek menfaat sağlama zorunluluğu varsa, fail TCK md. 107/2 kapsamındadır. 107/2’de düzenlenen şantaj suçundan cezalandırılmalıdır. TCK md. 107/2’deki şantaj suçu, tehdit suçunun özel bir şekli olup, önkoşullar varsa fail, şantaj suçunu düzenleyen TCK maddesine göre öncelikle cezalandırılır. 107/2 (Yargıtay CGK – 2011/213 kararı) uyarınca cezalandırılmalıdır.
Şantaj Suçu Nasıl İspatlanır?
Şantaj suçu hem tanık beyanları hem de bazı teknik delillerle ispat edilebilmekte olup, şantaj suçunun ispat durumları şunlardır:
Tanıklık: Tanıklar, ceza yargılamasında delil kaynağı olarak önemli bir yere sahiptir. Şantaj suçu tanık beyanlarıyla da ispatlanabilmektedir. Örneğin Ayşe, Ahmet’le yaptığı konuşmayı hoparlöre almış, tanık Ali telefonda Ahmet’in Ayşe’ye şantaj sözlerini duymuş, “Çıplak resimlerin bende var, benimle yatmazsan internete koyarım” ” Ali, suçun faili olan Ahmet’in şantaj sözlerini hoparlörden duyunca olaya tanık olur. Dosyaya getirilen iletişim belgeleri ve Ali’nin ifadesi ile şantaj suçu kanıtlanmış oluyor. Şantaj suçunun ispatında uygulamada en çok kullanılan delil aracı şahitliktir.
Telefon İletişim Kayıtları: Şantaj, katalog suçu olmadığı için, şantaj için telefon dinleme yapılmaz. Ancak telefon HTS kayıtları (arayan sözde kayıtları) dosyaya getirilerek delil olması halinde diğer delillerle birlikte değerlendirilir.
Telefonun Fiziken İncelenmesi: CMK m.134’e göre telefon ve SIM kart incelenerek delilin ortaya çıkarılması mümkündür. Telefonda bulunan SMS mesajları, videolar, resimler vb. Tehdit suçunu kanıtlamak için her türlü dijital içerik incelenebilir ve kullanılabilir. 5271 sayılı CMK’nın 134. maddesi çerçevesinde, şüphelinin cep telefonunun incelenebilmesi ve bilgi alınabilmesi için hakim kararının veya Cumhuriyet savcısından yazılı bir kararın belirli süreler içinde hakimin onayına sunulması gerekmektedir. İçeriğindeki mesaj ve benzeri bilgilerin kayıt altına alınamayacağı ve bu kurallara uyulmadan elde edilen delillerin hukuka aykırı olarak ele geçirildiği kabul edilmelidir. (Y10CD-K.2021/12899).
Gizli Ses ya da Görüntü Kaydı Alınması: Bazı durumlarda gizli/yetkisiz ses veya görüntü kaydı yapılarak şantaj suçunun ispatı yasaldır. Birdenbire gelişen ve başka bir şeyi kanıtlama imkanı olmayan bazı durumlarda, örneğin telefonda yapılan görüşmede iki kişiden birinin diğerine şantaj niteliğinde sözler söylemesi durumunda şantaj yapılan kişinin ses kaydı ispat değeri taşımaktadır. Şantaj suçu işlenirken gizlice alınan hukuka uygun ses veya görüntü kaydı ceza davalarında delil niteliğindedir. Ancak sistemli ve planlı bir şekilde alınan ses veya görüntü kayıtları hukuka aykırı delil niteliğinde olup, tehdit suçunu ispat edecek ispat değeri taşımaz ve suç teşkil eder.
Whatsapp, Telegram vb. Uygulamalar: Whatsapp, Telegram vb. uygulamalar üzerinden gönderilen sesli, yazılı ve görsel öğeler delil niteliğindedir. Whatsapp vb. mesaj kayıtlarının CMK’nın 134. maddesi çerçevesinde görüşme tarih ve saatleri belirtilerek ekran görüntüleri de dahil olmak üzere detaylı diyaloglar şeklinde incelemeye imkan verecek şekilde kaydedilmesi, söz konusu belgenin sanığa duruşma esnasında okunması gerekir. (Y10CD-K.2021/5922).
Instagram, Twitter, Facebook vb. Sosyal Medya Araçları: ABD kolluk kuvvetleri, Facebook, Twitter, Instagram gibi sosyal paylaşım sitelerine ilişkin hukuki yardım taleplerine yanıt vermemektedir. Bu nedenle failin kimlik bilgilerine ancak tehdit suçuna ilişkin bu ağlar, açık paylaşımları veya mağdurun hesabı üzerinden yapılan yazışmalar aracılığıyla ulaşılabilmektedir. Instagram, Facebook veya Twitter vb. sosyal ağlarda yer alan yazı, video ve görüntü hakkında kolluk kuvvetleri tarafından verilen kararlar protokole dönüştürülerek yargılamada delil şeklinde delil aracı olarak kullanılmaktadır.
E-tespit Yoluyla İspat: Türkiye Noterler Birliği sağladığı hizmet ile internetteki herhangi bir web sayfası veya sosyal medya hesabındaki veri veya bilgileri URL tabanlı tarayarak 7 gün/24 saat içerisinde tespit eder. E-tespit talebinde bulunan kişi, içeriğini belirlemek istediği URL’yi Noterler Birliği veri tabanına gönderir, kendisine e-tespit başvuru numarası verilir. E-tespit yöntemi ile internet üzerinden işlenen suçlar kesin olarak tespit edilmektedir.
HAGB hakkında tüm detaylı bilgilere ulaşmak için hazırlamış olduğumuz içeriği inceleyebilirsiniz.