Hukuktaki birçok terim ve uygulama, teorik açıdan bilmesek de çok defa bizleri gündelik hayatta etkilemektedir. Yakalama kararı da bunların başında gelenlerden. Hiç haberimiz yokken adımıza açılmış bir davaya gitmediğimizde ya da çok sayıda faktör sonu adli makamlar adımıza yakalama çıkarabilir. Üstelik bu genelde hiç ummadığımız bir anda olmaktadır. Bu nedenledir ki konu hakkında Hür Hukuk Bürosu olarak bir bilgilendirme yazısı hazırladık. Yakalama kararı nedir? Eve gelirler mi? Sorgulama nasıl yapılır? Kimlere çıkar? İşte detaylar…
Yakalama Kararı Nedir?
Hakim ya da mahkeme kararına gerek duyulmadan savcılık tarafından kişinin geçici olarak özgürlüğünün kısıtlanmasına yakalama kararı denir. Bu uygulama temelde şüpheli ve suçlu emareleri bulunan kişileri alıkoymaya yöneliktir. Kolluk görevlileri yani polis ve jandarma bu işlemi icra eder. Şüphelinin kaçmasını önlemek ya da delilleri korumak amacıyla yapılır. Kişiye önden bilgilendirerek yapılacağı gibi habersiz ani bir alıkoyma da yapılmaktadır. Duruma göre değişkenlik gösterebilir.
Yakalama Kararı
“Yakalama, suç işlediği yönünde hakkında kuvvetli iz, eser, emare ve delil bulunan kişinin gözaltına veya muhafaza altına alma işlemlerinden önce özgürlüğünün geçici olarak ve fiilen kısıtlanarak denetim altına alınmasını ifade eder.”
(Yakalama, İfade Alma ve Gözaltına Alma Yönetmeliği Madde 4)
Koruma tedbiri kapsamında bir uygulamadır ve bu sebeple geçici bir alıkoyma işlemi yapılabilir. Yani uzun süreli bir tutukluluk hali gözetilemez. Yakalandıktan sonra bireyin 24 saat içerisinde mahkemeye çıkarılması gerekmektedir. Savunma alındıktan sonra ya serbest bırakılır ya da tutukluluğun devamına karar verilir. Diğer bir deyişle bu uygulama için gözaltına alınma da denilebilir.
Yakalama Kararı Nasıl Uygulanır?
Yakalama kararının 2 farklı uygulama çeşidi vardır. Bunlardan ilki müzekkeresiz yakalama iken diğeri de müzekkereli yakalamadır. Suçun niteliği ve şüphesine göre bunlardan biri tercih edilir. Kararı çıkan kişi alınacağı zaman kelepçe takılmaz. Bu hukuken zorunlu bir uygulama değildir. Ancak adli makamlar arası bir transfer gerçekleşeceği zaman kişinin kaçma emareleri varsa ya da toplum güvenliğini riske atıyorsa işte o zaman kelepçe uygulaması yapılmaktadır. Ağır suçlarda ters kelepçe dahi yapılabiliyor.
Müzekkeresiz Yakalama Kararı
Bu yöntem, fiili bir olaydan dolayı suç şüphelisinin özgürlüğünü alıkoymaktır. Kolluk kuvvetleri yani polis ve jandarmanın gerçekleştirebileceği gibi herhangi bir vatandaş da bu yakalamayı yapabilir. Çok yaygın karşılaşılan bir durum değildir.
Müzekkereli Yakalama Kararı
En sık karşılaşılan gözaltına alma kavramıdır. Temelde şüphelinin adli makamlara çağrılıp da gelmemesi sonucunda yapılır. Ancak günümüzde bazen karakol ya da mahkemelerden gelen çağrılar tarafımıza ulaşamayabiliyor. Bu yüzden yakalanma çıkıyor ve genelde habersiz bir anda bunu yapıyorlar. Örneğin noterde bir alım satım işlemi yaparken ya da bankada bir finans işlemini gerçekleştirirken kolluk kuvvetleri sizleri gözaltına alıyor. Ayrıca müzekkereli yakalama da kendi içerisinde bölümlere ayılır.
- Sulh Ceza Hakimliği Müzekkeresi: Cumhuriyet savcısı buna karar verir. Soruşturma döneminde kişi çağrılmasına rağmen ifadeye gelmiyorsa hakkında yakalama çıkartılır.
- Kolluğun Yakalama Emri: Bu müzekkere de daha önce yakalanmış ama polislerin elinden kaçmış kişilerin tutuklanmasıdır.
- Mahkeme Yakalama Emri: Bir kavuşturma döneminde mahkeme herhangi bir kişinin yakalanmasına dilediği zaman karar verme yetkisine sahiptir.
- Kaçakların Yakalama Emri: Soruşturma döneminde yurt içi ya da yurt dışındaki bireylerin kaçak yolla mahkemeden kaçması durumunda yapılan bir uygulamadır. Cumhuriyet savcılığı yurt dışı yakalama kararı da talep edebilir taraf devletlerden.
18 yaşından küçükler hakkında yakalama kararı çıkarılmaktadır. Cumhuriyet savcısının gerek görmesi halinde 12 ila 18 yaş arasında çocuk diye tabir edilen bireyler yakalanabilmektedir. Özgürlüğü kısıtlanan küçük yaştaki çocuklar için gerekli görülürse pedagog temini de yapabilir devlet.
Yakalama Kararı Çıkınca Eve Gelirler mi?
Müzekkeresiz ya da müzekkereli yakalama kararı çıkan bir kişi her an her yerde gözaltına alınabilmektedir. Bunun için özel bir yer yok. Eğer kişinin güncel adresi devlet makamlarına kayıtlı ise polisler gelip evde gözaltına alabilmektedir. Ancak bu kişinin özgürlüğünü ve insani haklarını zedeleyerek şekilde yapılmaz. Kapınız kolluk kuvvetlerince çalınır. Sonrasında kelepçe takılmadan karakola götürülür.
Yakalama kararı UYAP sistemi üzerinde GBT uygulamasına düşer. Yani kolluk kuvvetlerinin kimlik kontrolü yaptıkları GBT uygulamasında bu karar görülmektedir. Eğer böyle bir durum yaşanırsa trafik ya da GBT çevirmelerinde karar uygulanacaktır. Daha sonraya ertelenemez. Takibe takılan kişi doğruca yetkili yerlere götürülür. Önemli bir detay da yakalama kararının insanların siciline işlemiyor oluşudur. Zira bu karar net bir dava sonucuna dayalı uygulanmaz. Yani kişi sadece şüpheli sıfatındadır ve herhangi bir kesinleşmiş suç yoktur ortada.
Yakalama kararının göründüğü yerler:
- GBT sistemi
- Bankaların sistemlerinde
- Noterlerin sistemlerinde
- Vergi dairesi ve diğer kamu binalarında
- Rent A Car kiralamalarında
- Hastanelerde
Bu tür yerlerde yakalama emrinizin olduğu görüldüğünde kolluk kuvvetlerine otomatik olarak bilgilendirme yapılmaktadır. Kısa sürede kolluk kuvvetleri gelir ve fiili uygulamalarını gerçekleştirirler.
Yakalama Kararı Çıkan Kişiye Ne Olur?
Bu konu çok kapsamlı bir alandır. Ama temel hatlarıyla belirtmeliyiz ki savcılık ya da yetkili mahkeme karşısına ifadesi alınmak üzere çıkarılır. Sürecin gidişatı tam da bu evrede belirlenmektedir. Hakim ya da savcı ya tutukluluğun devamına karar verir ya da şüphelinin geri salınmasına karar verilir. 24 saat içerisinde bunun kararının verilmesi gerekiyor yasalarımıza göre. Savcılık makamı ihtiyaç dahilinde bu süreyi bir 24 saat daha uzatabilmektedir.
Yakalama Kararı Nasıl Kaldırılır?
Yakalama kararı GBT sisteminden, ancak mahkemece bu doğrultuda bir sonuç alınması durumunda otomatik düşer. Mahkemenin ya da savcıların verdiği karar anlık tüm sistemlere iletilir. Bunun için belli sebepler gerekir. Onları aşağıda listeledik.
Yakalama kararının düşmesi için gerekçeler:
- Kişi yakalandıktan sonra adına bir tutuklama emri çıkarsa, GBT sisteminden bu düşer.
- Henüz yakalanmamış olmasına rağmen mahkeme buna gerek olmadığını yani kavuşturmaya gerek duymadığına karar verirse yakalama kararı düşer.
- Şüphelinin hakkında iddialar düşerse…
- Kamu davasının reddi durumunda bu karar GBT’den düşer.
Yakalama Kararı İçin Avukat Hizmeti
Son olarak bu kararda avukatların üzerine düşen hizmet görevlerini belirteceğiz. Yakalama kararının sonucunda gözaltına alındığınızda 24 saat içinde ifade vereceksiniz. Bu ifade sırasında söyleyeceğiniz her söz, tutumunuz sonraki sürecin gidişatını belirleyecek. İfade sırasında muhakkak yanınızda bir avukat olmalı. Bu zaten yasal bir hakkınız ve kullanmanız tamamen sizin faydanıza olacaktır. Avukatınız tutuksuz kalmanız ve hemen salıverilmeniz için savcılık makamına talepte bulunacaktır. Mahkeme de bunu değerlendirip bu sonuç açıklayacaktır.
Hür Hukuk Bürosu 7/24 avukatlık hizmeti veren bir ofis. Ani bir yakalama kararınız çıkması halinde avukat ekiplerimiz sizlere ulaşıyor ve ifadeye birlikte giriyorsunuz. Etkili ve savunma sayesinde haklarınız en iyi şekilde korunuyor. Adınıza yöneltilen suç ne olursa olsun bize ulaşın. Bunun için 0 (533) 898 08 09 ve 0 (212) 708 12 00 numaralarımızı kullanabilirsiniz. Unutmayın, iyi bir avukat sayesinde hukuk bazında çok iyi sonuçlar elde edebilirsiniz. İyi günler dileriz.
İlginizi çekebilir: Yaş Büyütme Davası Açmak | Nasıl Açılır? Şartları Neler?